Το αλκοόλ, η κουλτούρα, το lifestyle γύρω απ’ αυτό και η κατανάλωση του για όποιους λόγους, αποτελούν βαριά βιομηχανία -σε πολλούς τομείς-
που δεν χρειάζεται να κατεδαφιστεί, αρκεί να υπάρχει πληροφόρηση για τις επιλογές, καθώς και συγκεκριμένα μέτρα που να εφαρμόζονται μέσω τακτικών ελέγχων.
Έτσι θα μπορεί να αναδύεται η βλαπτική επισήμανση σε σχέση με το αλκοόλ, καθώς και απ’ τα κέρδη και τους φόρους να ανταποδίδονται, μέσω των Υπουργείων, έσοδα για την πληροφόρηση και για τα κόστη των Σταθμών Υποστήριξης και Καθοδήγησης, αλλά και για την απεξάρτηση.
Η εξάρτηση από το αλκοόλ (αλκοολισμός) είναι η 3η θανατηφόρος νόσος παγκοσμίως και άρα αποτελεί θέμα Δημόσιας Υγείας. Ωστόσο, μπορεί να αναχαιτιστεί.
ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΙΘΥΛΙΚΗΑΛΚΟΟΛΗΣ (ΑΙΘΑΝΟΛΗΣ)
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΧΡΗΣΗ SOFT DRINGS ΑΠΟ ΕΦΗΒΟΥΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ
Η αιθυλική αλκοόλη είναι ένα μικρό, υδατοδιαλυτό μόριο το οποίο απορροφάται από το στόμαχο και από το λεπτό έντερο. Ο ρυθμός απορρόφησης της αιθανόλης εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Έτσι, η αιθανόλη απορροφάται ταχύτερα όταν ο στόμαχος είναι κενός και όταν η περιεκτικότητα του ποτού σε αιθανόλη είναι 20-30% (Paton 2005).
Μετά την απορρόφησή της, η αιθανόλη κατανέμεται στο υδατικό διαμέρισμα του σώματος και έτσι στους περισσότερους ιστούς, όπως είναι η καρδιά και ο εγκέφαλος, η συγκέντρωση της αιθανόλης είναι ίδια με αυτή στο αίμα.
Το 90-95% της αιθανόλης στον οργανισμό, μεταβολίζεται και αποβάλλεται από το ήπαρ. Το υπόλοιπο, αποβάλλεται αναλλοίωτο δια των νεφρών με τα ούρα (0.5-2%), δια των πνευμόνων με τον εκπνεόμενο αέρα (1.6-6%) και δια του δέρματος με τον ιδρώτα (μέχρι 0.5%).
Ένα μικρό ποσοστό της αιθανόλης (0.1%), υφίσταται στο ήπαρ σύζευξη με το γλυκουρονικό οξύ, με αποτέλεσμα το σχηματισμό του γλυκουρονιδίου της αιθανόλης (EtG) το οποίο είναι μεταβολίτης της αιθανόλης που μπορεί να ανιχνευτεί σε διάφορα βιολογικά υγρά αλλά και στις τρίχες (Jones, 2010).
Όταν ο στόμαχος είναι κενός, η συγκέντρωση της αιθανόλης στο αίμα φτάνει τη μέγιστη τιμή της, κατά μέσο όρο, σε μισή με μία ώρα μετά την κατανάλωσή της και στη συνέχεια μειώνεται σταδιακά. Βέβαια, ο χρόνος στον οποίο κορυφώνεται η συγκέντρωση της αιθανόλης στο αίμα ποικίλλει από άτομο σε άτομο και επηρεάζεται από την ποσότητα αιθανόλης που καταναλώνεται, από το ρυθμό κατανάλωσης και από το είδος του αλκοολούχου ποτού (Jones 1984). Μετά την κορύφωσή της, η συγκέντρωση της αιθανόλης στο αίμα μειώνεται αρχικά με σταθερό ρυθμό. O ρυθμός αυτός είναι κατά μέσο όρο 15 mg/100 ml/ώρα, ωστόστο μπορεί να φτάσει και τα 22 mg/100 ml/ώρα στους αλκοολικούς (Jones 1984, Jones 1992, Jones 1993). Όταν όμως η συγκέντρωση της αιθανόλης στο αίμα φτάσει τα 20 mg/100 ml, η περαιτέρω απομάκρυνσή της από το αίμα ακολουθεί κινητική πρώτης τάξης, δηλαδή η ταχύτητα απομάκρυνσης εξαρτάται από τη συγκέντρωσή της (Jones 1991, Jones 2010, Paton 2005, Drug Abuse Handbook 1998).
Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι μετά την κατανάλωση αιθανόλης, η συγκέντρωση της αιθανόλης στο αίμα αρχικά αυξάνεται για να φτάσει στο μέγιστό της και στη συνέχεια μειώνεται σταδιακά και τελικά δεν μπορεί να μετρηθεί στο αίμα μερικές ώρες μετά τη λήψη της.
ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΙΘΥΛΙΚΗΣ ΑΛΚΟΟΛΗΣ (ΑΙΘΑΝΟΛΗΣ) ΣΤΟ ΑΙΜΑ ΚΑΙ ΣΥΝΟΔΑ ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Φαρμακολογικά, η αιθυλική αλκοόλη (αιθανόλη) ανήκει στα κατασταλτικά του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος.
Ανάλογα με τη συγκέντρωση της αιθανόλης στο αίμα, η λήψη της χαρακτηρίζεται ως χαμηλή, μέτρια, αυξημένη και υψηλή όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα.
| Συγκέντρωση αιθανόλης στο αίμα (g/L) | Χαρακτηρισμός λήψης |
| <0.5 | Χαμηλή |
| 0.5-1 | Μέτρια |
| 1-3 | Αυξημένη |
| 3-5 | Υψηλή |
Τα αποτελέσματα της επίδρασης της αλκοόλης στη συμπεριφορά του ανθρώπου μπορεί να ταξινομηθούν σε σχέση με τη συγκέντρωσή της στο αίμα στις παρακάτω κατηγορίες:
Α. Όταν οι συγκεντρώσεις είναι < 0.5 g/L (χαμηλή δόση), παρατηρούνται αυξημένη ομιλητικότητα, ελαφρά έξαψη, ελαττωμένη προσοχή, ελαττωμένες αναστολές και μικρή κινητική δυσλειτουργία.
Β. Όταν οι συγκεντρώσεις είναι 0.5 – 1 g/L (μέτρια δόση), παρατηρούνται ομιλητικότητα, ευθυμία, αυξημένη αυτοπεποίθηση, το άτομο γίνεται ριψοκίνδυνο, θορυβώδες και στη συνέχεια νυστάζει. Παρατηρούνται επίσης διαταραχές των ψυχοκινητικών ικανοτήτων του (ισορροπία, εγρήγορση, διάσπαση της προσοχής, ελάττωση του χρόνου αντίδρασης και άλλα).
Γ. Όταν οι συγκεντρώσεις είναι 1 – 3 g/L (αυξημένη δόση), μπορεί να παρατηρηθούν ναυτία και έμετος, που ακολουθούνται από λήθαργο, αταξία στο βάδισμα, ψεύδισμα στην ομιλία και μπέρδεμα των λόγων, διπλωπία, αποπροσανατολισμό και έντονες διαταραχές της ψυχοκινητικής λειτουργίας.
Δ. Όταν οι συγκεντρώσεις είναι 3 – 5 g/L (υψηλή δόση), παρατηρούνται ζάλη, διαταραχές της όρασης, έντονη ελάττωση αντίδρασης σε διάφορα ερεθίσματα (ακόμη και στον πόνο) και έντονος αποσυντονισμός των μυών. Σε άτομα που δεν είναι εξαρτημένα από την αλκοόλη, κώμα και θάνατος, από καταστολή της λειτουργίας της αναπνοής, επέρχεται σε συγκεντρώσεις μεγαλύτερες από 4 g/L.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΡΟΝΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ ΑΛΚΟΟΛΗΣ (ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ)
Τα άτομα , τα οποία κάνουν χρόνια χρήση αλκοόλης εμφανίζουν ανορεξία, απώλεια βάρους, γαστρεντερίτιδες, διάρροια και τελικά κίρρωση του ήπατος. Το ήπαρ μετατρέπεται σε υποκίτρινη σκληρή μάζα με υφή σαπουνιού.
Επίσης από το νευρικό σύστημα εμφανίζεται πολυνευρίτιδα , διαταραχές της περιφερειακής αισθητικότητας, οπτική ατροφία, μόνιμος τρόμος , ελάττωση της μνήμης και της μυϊκής ικανότητας.
Οι αλκοολικοί παρουσιάζουν αυξημένες λοιμώξεις και είναι δυνατόν να εμφανίσουν τρομώδες παραλήρημα (Delirium tremes) , το οποίο συνοδεύεται με ανησυχία , αϋπνίες , παραλήρημα, ψευδαισθήσεις αισθητικές, οπτικές και ακουστικές.
Η οξεία αλκοολική ψύχωση (σύνδρομο Korsakhof) είναι δυνατόν να εκδηλωθεί σε χρόνιους αλκοολικούς με σοβαρές ψυχικές διαταραχές στην μνήμη και στον προσανατολισμό.
Τέλος στον χρόνιο αλκοολισμό είναι δυνατόν να παρατηρηθούν βλάβες στο μυοκάρδιο που έχουν ως συνέπεια την πρόκληση οιδήματος και αποδόμησης των καρδιακών μυϊκών ινών. Οι βλάβες της καρδιάς οδηγούν τελικώς σε μη αναστρέψιμη βλάβη των μυοκαρδιακών ινών και καρδιακή ανεπάρκεια.
Η ΧΡΗΣΗ SOFT DRINGS ΑΠΟ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΕΦΗΒΟΥΣ
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια ραγδαία αύξηση χρήσης «ελαφρών» αλκοολούχων ποτών , τα οποία περιέχουν μια μικρή ποσότητα αλκοόλ και προβάλλονται ως ακίνδυνα «αναψυκτικά» λεμονάδας, πορτοκαλάδας κ.λ.π. μιάς και το περιεχόμενο του αλκοόλ εις αυτά είναι πολύ μικρό ,αλλά και το κόστος αυτών είναι επίσης χαμηλό.
Η χρήση των αλκοολούχων αυτών ποτών είναι χρήση «Δούρειου ΄Ιππου» γιατί οι μεγάλες εταιρείες διακινήσεως «σκληρών» αλκοολούχων ποτών γνωρίζουν ότι εάν το παιδί και ο έφηβος συνηθίσει να κάνει χρήση της τάδε βότκας-πορτοκαλάδας δεν θα του είναι καθόλου δύσκολο όταν ενηλικιωθεί να ζητήσει το αντίστοιχο ποτό , το οποίο όμως τότε δεν θα περιέχει λίγη αλκοόλη και πολύ πορτοκαλάδα αλλά θα περιέχει υψηλά ποσοστά αλκοόλης και εύκολα θα του γίνει συνήθεια η χρήση αυτού.
Με τον πλάγιο αυτό τρόπο εθίζουν όχι μόνο την συμπεριφορά του νέου αλλά και το ήπαρ αυτού διότι διεγείρονται τα ένζυμα τα οποία συμμετέχουν στην αλκοολική ζύμωση και τα οποία ωθούν τον νέο αργότερα στην ακούσια λήψη αλκοόλ απλά και μόνο διότι το εθισμένο ήπαρ «επιζητεί» να προσλάβει αλκοόλ.
Δρ. Ματθαίος Τσούγκας, Χημικός-Τοξικολόγος,
Ιατρός-Ειδικός Ιατροδικαστής
Καθηγητής, Εργαστήριο Ιατροδικαστικής & Τοξικολογίας, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ
Δείτε εδώ την Παρουσίαση των ΝΗΦΑΛΙΩΝ για το Αλκοόλ